Hangi Şartlarda Kıdem Tazminatı Alabilirim?  

Kıdem tazminatı alma şartları nelerdir, kıdem tazminatı nedir, işçi hangi hallerde kıdem tazminatına hak kazanır sorularını aşağıda izah etmeye çalışacağız

Kıdem Tazminatı Nedir?

Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2009/19802E ve 2011/32042K sayılı ilamında kıdem tazminatını tanımlamıştır. Bu tanıma göre;

İşverene ait bir ya da birkaç işyerinde belli bir süre çalışmış bir işçinin, işini kaybetmesi halinde işinde yıpranması, yeni bir iş edinmede karşılaşacağı güçlükler ve işyerine sağladığı katkı göz önüne alınarak, geçmiş hizmetlerine karşılık işveren tarafından işçiye kanuni esaslar dâhilinde verilen toplu paraya “kıdem tazminatı” denilmektedir.

İşçi Hangi Hallerde Kıdem Tazminatına Hak Kazanır? Kıdem Tazminatı Koşulları Nelerdir?

Kıdem tazminatına hak kazanılabilmesi için en az bir yıl çalışma olması, işveren tarafından haksız şekilde çıkartılması veya kanunda sayılan haklı fesih nedenlerinin mevcut olması gereklidir.

Süre Koşulu

Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için işçinin işverene ait işyerinde en az bir yıl çalışmış olması gerekir.

Bir yıllık sürenin başlangıcı, işçinin işverenin yanında fiilen çalışmaya başladığı tarihtir. Bu tarihten itibaren bir takvim yılı çalışıldığı takdirde süre koşulu gerçekleşmiş olur.

Ücretli İzin Kıdem Tazminatı Süre Hesabında Değerlendirilir Mi?

Ücretli izin bir yıllık sürenin hesabında dikkate alınır.

Deneme Süresi Kıdem Tazminatı Süre Hesabında Değerlendirilir Mi?

Deneme süresi, çalışmanın devam etmesi yani kesintiye uğramaması halinde bir yıllık sürenin hesabında dikkate alınır.

Çıraklık Kıdem Tazminatı Süre Hesabında Değerlendirilir Mi?

Çıraklıkta geçen süreler kıdem tazminatına esas alınacak süre yönünden değerlendirilemeyecektir.

Ücretsiz İzin Kıdem Tazminatı Süre Hesabında Değerlendirilir Mi?

Ücretsiz izinde geçen süre bir yıllık sürenin hesabında dikkate alınmaz.

Raporlar Kıdem Tazminatı Süre Hesabında Değerlendirilir Mi?

İşçinin işyerinde çalıştığı sırada almış olduğu istirahat raporlarının kıdem süresinde değerlendirilmesi yerinde olur. Yargıtay uygulamasına göre işçinin çalıştığı sırada bir defada ihbar önelini 6 hafta aşan istirahat raporu süresinin kıdem tazminatı hesabında dikkate alınmaz.

Kanunda Sayılan İşçinin Haklı Fesih Halleri

Sağlık sebepleri:

1. a) İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa.

 

1. b) İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa.

Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri:

1. a) İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltırsa.

 

1. b) İşveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa.

 

1. c) İşveren işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse, yahut işçiyi veya ailesi üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirir, kışkırtır, sürükler, yahut işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnad veya ithamlarda bulunursa.

 

1. d) İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa.

 

1. e) İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya ödenmezse,

 

1. f) Ücretin parça başına veya iş tutarı üzerinden ödenmesi kararlaştırılıp da işveren tarafından işçiye yapabileceği sayı ve tutardan az iş verildiği hallerde, aradaki ücret farkı zaman esasına göre ödenerek işçinin eksik aldığı ücret karşılanmazsa yahut çalışma şartları uygulanmazsa.

 

Zorlayıcı sebepler:

İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa.

 

Diğer Fesih Halleri

• Emeklilik Nedeniyle İş Sözleşmesinin Sona Ermesi

İşçinin emeklilik hakkı kazanması nedeniyle iş sözleşmesini feshetmesi halinde kıdem tazminatına hak kazanır.

• Kadın İşçinin Evlenmesi Nedeniyle İş Sözleşmesini Sona Erdirmesi

Kadın işçi evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde evlilik sebebiyle sözleşmesini feshetmesi halinde kıdem tazminatına hak kazanır.

• Askerlik Nedeniyle İş Sözleşmesinin Sona Ermesi

İşçinin askerlik hizmeti sebebiyle iş sözleşmesinin feshedilmesi halinde kıdem tazminatına hak kazanır.

• İşçinin Ölümüyle İş Sözleşmesinin Sona Ermesi

Kanuni mirasçılar işçinin ölümü halinde kıdem tazminatını talep hakkı doğar.

Kendi İsteğiyle Ayrılan İşçi Kıdem Tazminatı Alır Mı?

İşçinin iş sözleşmesini haksız şekilde feshetmesi halinde kıdem tazminatı kazanamaz.

 

Kıdem Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

İşçinin fiilen işe başladığı tarihten itibaren çalışmaya devam ettiği her tam 1 yıl için 30 günlük  brüt ücret tutarına hak kazanılır. Yıldan artan aylar ve günler için de orantı yapılarak kıdem tazminatına eklenir.

Kıdem tazminatının hesaplanmasında son giydirilmiş brüt ücret esas alınır.

Kıdem Tazminatı Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır?

Kıdem tazminatlarında zamanaşımı süresi 5 yıldır.

Kıdem Tazminatında Faiz Türü Nedir?

Kıdem tazminatlarında işçilere en yüksek mevduat faizi oranında faiz uygulanır.

Kıdem Tazminatı Davası Ne Kadar Sürer?

Mahkemelerin iş yoğunluğuna göre bu süre değişebilmektedir ancak genel ortalama 6 ay – 18 ay arasındadır denilebilir.

İşten Çıkmak İstiyorum Tazminatımı Nasıl Alırım?

Sonuç olarak işten çıkmak isteyen bir çalışan/işçi; kanunda öngörülen haklı fesih hallerinden biri sebebiyle istifa ederse veya işveren tarafından haksız şekilde işine son verilirse ve süre koşulu da karşılanıyorsa kıdem tazminatı alabilmektedir.

Kendi İsteğimle İşten Çıkmak İstiyorum (İstifa) Kıdem Tazminatı Alabilir Miyim?

İşçinin haklı bir sebebi yoksa ve 1 yıllık çalışmayı tamamlamamışsa kıdem tazminatına hak kazanamaz. Kanunda sayılan fesih halleri mevcutsa kendi isteğiyle ayrılan işçi kıdem tazminatı ve diğer tazminatları almaya hak kazanır. Ancak işçinin kıdem tazminatına hak kazanıp kazanmayacağı hususunun çalışan kişinin durumuna ve çalışma şartlarına göre irdelenmesi gereklidir.

Kıdem Tazminatı Tavanı Nedir?

Kıdem tazminatı tavanı, bir işçinin maaşı ne kadar yüksek olursa olsun ödenebilecek en yüksek kıdem tazminatı miktarını belirleyen sınırdır. Bir işçiye en fazla kıdem tazminatı tavanı kadar ücret baz alınarak ödeme yapılabilir.

Kıdem tazminatı tavanı Devlet Memurları Kanunu’na tabi en yüksek devlet memuruna, bir hizmet yılı için ödenecek azami emekli ikramiyesi kıdem tazminatı için tavan olarak esas alınır. Güncel kıdem tazminatı tavanına ulaşmak için buraya tıklayınız.